Ratni zločini, “nacionalno blago” Srbije

Batajnica, Perućac, Petrovo Selo, Rudnica i brojne druge masovne grobnice u Srbiji i izvan Srbije, širom bivše Jugoslavije, stoje kao podzemni arhiv tog kontinuiteta, ali bez ikakvog mjesta u javnom pamćenju.

Piše: Nedim Hrbat

Nebojša Pavković, general Vojske Jugoslavije i komandant Treće armije tokom 1999. godine, osuđen na 22 godine zatvora za ratne zločine nad kosovskim Albancima, i to za deportacije, prisilna premještanja, ubistva civila i progone, ovih dana pušten je na slobodu, formalno, zbog zdravstvenog stanja.

Pavković se vratio kao “junak odbrane”, u Srbiju je stigao avionom Vlade Srbije, a predsjednik Srbije pozvao ga je lično i poželio mu sretan put. Po njegovom dolasku u Srbiji je upriličen grandiozni medijski doček, takav da je i njegova kćerka izjavila da je Pavković iznenađen i da “nije uopće očekivao takvu podršku”.

Samo sedmicu ranije, u Srbiji je u miru preminuo Vasilije Vidović, četnički vojvoda koji je 1992. godine predvodio jedinice Vojske Rs-a koje su počinile zločine u naselju Lješevo, prilikom čega je strijeljano 22 civila. I on je dobio priličan propagandni ispraćaj. U tamošnjim medijima ispraćen je kao “legendarni komandant” i “vojvoda”.

Optuženi ratni zločinac Branislav Gavrilović Brne, također, četnički vojvoda, preminuo je u Beogradu nekoliko dana nakon zločinca Vasilija, u 61. godini, nakon duge i teške bolesti. Protiv Gavrilovića Sud Bosne i Hercegovine je djelimično potvrdio optužnicu za zločine nad ratnim zarobljenicima na području Ilidže i Hadžića tokom 1992. i 1993. godine. Prema optužnici, Gavrilović je zločine počinio kao komandant vojne formacije “Brnetovi četnici”.

Periodično, gotovo ritmično, iz Srbije dolaze vijesti o životu ili smrti ratnih zločinaca. Više nikoga ni ne iznenađuju, a ponajmanje, čini se, one koji bi trebali da ih formalno gone i procesuiraju. Postale su predvidljiv dio političkog i medijskog pejzaža. U toj normalizaciji, svaka od njih, makar se radilo i o smrti, predstavlja samo još jednu priliku da država potvrdi vlastiti narativ i održi nacionalni mit u pogonu.

Neki su ratni zločinci nakon odsluženja kazne vraćeni kao heroji, neki su se sklonili i do smrti izbjegli pravdi, a neki i dalje mirno žive, zaštićeni od izručenja. Dug je to spisak: Kovač, Pelemiš, Kornjača, Obrenović, Savić, Gavrić, Kosorić, Lazarević, Šljivančanin, Ojdanić, Šainović, Vasiljković te brojni drugi oficiri, vojnici, policajci i paramilitarci iz svih krajeva bivše Jugoslavije, u kojima se branila “Velika Srbija”.

U posljednjih trideset godina Srbija je uspostavila neku vrstu azila za sve te ljudske zvijeri, ne samo političkog i pravnog nego i simboličkog. Ratni zločinci su ikone jedne lažne epohe, medijski “junaci”, “zaštitnici srpskog naroda”, “legendarni vojvode”, “istaknuti generali”, “vojni stručnjaci”, “heroji”, porodični ljudi, predavači, promotori, počasni govornici, analitičari, političari, a ne ljudi s moralnim i pravnim, krvavim hipotekama.

Paralelno s heroizacijom haških osuđenika, zvanična vlast u Srbiji provela je i institucionalnu rehabilitaciju zločinačkih, kolaboracionističkih i kvislinških figura iz Drugog svjetskog rata. Sudska pečatija otvorila je prostor da se ratni zločinci iz Drugog svjetskog rata i njihovi zločini, također, ugrade u sistem kao legitimni temelji državnog identiteta.

Top